Rajasthan State Information in Gujarati રાજસ્થાન રાજ્ય વિશે માહિતી: રાજસ્થાન તેના ભવ્ય ઇતિહાસ, ધાર્મિક તહેવારો, રાજાઓ અને બાદશાહોની બહાદુરીની વાર્તાઓ ઉપરાંત જૌહર રાજાઓ અને તેમની રાણીઓની વાર્તાઓ અને તેમની અપાર હિંમત અને બલિદાન માટે ખૂબ પ્રખ્યાત છે. તે લોક માન્યતાઓ, સાંસ્કૃતિક, ઐતિહાસિક અને અન્ય પરંપરાઓથી સમૃદ્ધ રાજ્ય છે.
રાજસ્થાનની ઐતિહાસિક ઈમારતો અને કિલોમાં બનાવેલા ચિત્રો અહીંના ઈતિહાસની ઝલક આપે છે. રાજસ્થાન તેની સુંદર કલાકૃતિઓ માટે પણ વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે. ભીંતચિત્રો, મનોહર સીડીઓ, અલંકૃત ચોરસ, દંતવલ્ક કોતરણી અને ક્ષત્રિય કોતરણી દેશભરના લોકોને આકર્ષે છે.
આ તમામ સ્થાપત્ય અને શિલ્પ, કલર પ્રિન્ટીંગ અને અન્ય કળા ઉપરાંત રાજસ્થાન લોક સંગીત અને લોકનૃત્ય માટે પણ પ્રખ્યાત છે. રાજસ્થાન ખનિજ તત્વોથી પણ સમૃદ્ધ છે. અહીં માર્બલ અને અન્ય બિલ્ડિંગ સ્ટોનનું ખાણકામ કરવામાં આવે છે. સિમેન્ટના સિલેક્ટેડ પથ્થર પણ અહીં મોટી માત્રામાં જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત તાંબુ, જસત, સીસું, અભ્રક જેવી કિંમતી ધાતુઓ પણ અહીં મળી આવે છે.
રાજસ્થાન રાજ્ય વિશે માહિતી Rajasthan State Information in Gujarati
| Location | ઉત્તરપશ્ચિમ ભારત, કેટલાક રાજ્યો સાથે સરહદો વહેંચે છે |
| Famous Forts and Palaces | અંબર ફોર્ટ, મેહરાનગઢ કિલ્લો, ઉદયપુર સિટી પેલેસ |
| Cultural Diversity | હિન્દુ, જૈન, મુઘલ, રાજપૂત પ્રભાવનું મિશ્રણ |
| Thar Desert | સોનેરી રેતી, સફાળા જાગતા ટેકરાઓ, ઊંટના કાફલા |
| Heritage Preservation | આર્કિટેક્ચરલ વારસા સાથે આધુનિક પ્રગતિને સંતુલિત કરવી |
| Wildlife | વાઘ, ચિત્તો, રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનોમાં વિવિધ પ્રાણીસૃષ્ટિ |
| Responsible Tourism | જવાબદાર પ્રવાસ, સાંસ્કૃતિક સન્માનને પ્રોત્સાહન આપવું |
| Future Outlook | સંતુલન વિકાસ અને સાંસ્કૃતિક જાળવણી |
| Iconic Cities | જોધપુર (બ્લુ સિટી), જયપુર (ગુલાબી શહેર), ઉદયપુર (સફેદ શહેર) |
| Art and Craftsmanship | બજારોમાં જટિલ પેઇન્ટિંગ્સ, કાપડ, ઘરેણાં |
રાજસ્થાનની રચના કેવી રીતે થઈ?
ભારતના છેલ્લા ગવર્નર જનરલ લોર્ડ માઉન્ટબેટને 15 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ ભારતની આઝાદીની ઘોષણા કરી હતી. તે સમયે ભારત 565 રાજ્યોમાં વહેંચાયેલું હતું. આ તમામ રાજ્યોને ભારતમાં ભેળવવાની જવાબદારી સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલે લીધી હતી.
સ્વતંત્રતાની ઘોષણા સમયે, લોર્ડ માઉન્ટબેટને કેટલીક શરતો ઉમેરી હતી, જેમાંથી એક એવી હતી કે રજવાડાઓની વસ્તી 10 લાખથી વધુ અને આવક 10 લાખ રૂપિયા હતી. 100 કરોડ, તે સામ્રાજ્યો અસ્તિત્વમાં આવી શકે છે. જે સ્વતંત્ર રજવાડાઓ બ્રિટિશ સરકારના હાથમાં હતા તેઓને સીધા ભારતમાં ભેળવી દેવામાં આવ્યા.
પરંતુ રાજસ્થાનના મોટા ભાગના રજવાડાઓ લોર્ડ માઉન્ટબેટનની સ્વતંત્ર રાજ્યની શરતોનું પાલન કરતા હતા, જેના કારણે તેઓ સ્વતંત્ર રાજ્યની માંગ કરી રહ્યા હતા. રાજસ્થાનના 22 રજવાડાઓમાંથી, અજમેર અને મેરવાડા પ્રાંત સિવાય, બાકીના તમામ રજવાડાઓ રાજા-મહારાજાઓ હેઠળ હતા.
પરંતુ સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલે રાજસ્થાનના 21 રજવાડાઓના એકીકરણમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. રાજસ્થાનના 21 રજવાડાઓનું વિલીનીકરણ 7 તબક્કામાં થયું હતું અને આ વિલીનીકરણ 1 નવેમ્બર 1956ના રોજ પૂર્ણ થયું હતું. આ રીતે આ રાજ્યોને જોડીને રાજસ્થાન જે રાજપુતાના કહેવાતું હતું તે રાજસ્થાન કહેવાતું હતું.
રાજસ્થાનમાં વિવિધ કિલ્લાઓ
રાજસ્થાન ઘણા પ્રાચીન કિલ્લાઓનું શહેર છે. પ્રાચીન કાળથી મધ્યકાલીન સમય સુધી, અહીં ઘણા રાજાઓ અને સમ્રાટોએ શાસન કર્યું, જેમણે તે સમયની અદભૂત કલાકૃતિઓનો ઉપયોગ કરીને ઘણા મહેલો અને કિલ્લાઓ બનાવ્યા. રાજસ્થાન રાજ્ય અદ્ભુત મહેલો, કિલ્લાઓ અને ઐતિહાસિક સ્થળોનું ઘર બની ગયું છે. આ પ્રાચીન ઈમારતો વિશ્વ મંચ પર પણ પ્રખ્યાત છે.
રાજસ્થાનના જયપુરમાં સ્થિત સિટી પેલેસ મહારાજા સવાઈ જયસિંહ દ્વારા 1729-32 ની વચ્ચે બનાવવામાં આવ્યો હતો. રાજસ્થાનના ઐતિહાસિક અને અનોખા સ્થાપત્યનું આ ઉદાહરણ છે. રાજસ્થાનના પિંક સિટી તરીકે ઓળખાતા જયપુરમાં 9મી સદીમાં બનેલો હવા મહેલ આખી દુનિયામાં પ્રખ્યાત છે, જેને પવનના મહેલ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
953 બરણીઓ ધરાવતો આ મહેલ રાજપૂતોનો શાહી વારસો છે. આ સિવાય જેસલમેરમાં લેક પેલેસ, ગોરબંદ પેલેસ, ડેલ્હા ગઢમાં દેવી ગઢ પેલેસ, ડુંગરપુરમાં ઉદય બિલાસ પેલેસ, ભવન પેલેસ, જંતર મંતર, જલ મહેલ રાજસ્થાનના ભવ્ય પ્રાચીન ઈતિહાસની નિશાની છે.
રાજસ્થાન વિશે રસપ્રદ તથ્યો
ભારતમાં પ્રથમ પરમાણુ પરીક્ષણ રાજસ્થાનના પોખરણ નામના સ્થળે કરવામાં આવ્યું હતું. રાજસ્થાનના મોટાભાગના શહેરો વિવિધ રંગના નામોથી ઓળખાય છે જેમ કે જયપુરને પિંક સિટી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જોધપુરને બ્લુ સિટી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, ઉદયપુરને વ્હાઇટ સિટી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, ઝાલાવાડને પર્પલ સિટી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
આ શહેરોના નામ રંગો પર રાખવાનું મુખ્ય કારણ એ છે કે ત્યાંના મોટા ભાગના ઘરોના નામ આ રંગો પર રાખવામાં આવ્યા છે. રાજસ્થાનને સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિનો પણ એક ભાગ માનવામાં આવે છે. બિકાનેરથી 200 કિમી દૂર સ્થિત કાલીબંગામાં પ્રાચીન સંસ્કૃતિની ઘણી કલાકૃતિઓ મળી આવી છે.
એશિયાનું સૌથી મોટું રણ, થાર રણ, રાજસ્થાનમાં છે, જે 1,200,000 ચોરસ માઇલમાં ફેલાયેલું છે. રાજસ્થાનના બિકાનેર શહેરમાં કરણી માતાનું મંદિર છે જે ખૂબ જ ચમત્કારી માનવામાં આવે છે. મંદિરને ઉંદરોનું મંદિર પણ કહેવામાં આવે છે કારણ કે મંદિરમાં 25,000 થી વધુ ઉંદરો રહે છે.
ગોલ્ડન સિટી તરીકે પણ ઓળખાય છે, રાજસ્થાનનું જેસલમેર શહેર, જે થાર રણની નજીક આવેલું છે, તે ઘણા શાહી મહેલોનું ઘર છે જેની મુલાકાત લેવા માટે દૂર-દૂરથી પ્રવાસીઓ આવે છે. રાજસ્થાનના ઉદયપુરમાં સ્થિત કુંભલગઢ કિલ્લો વિશ્વની બીજી સૌથી ઊંચી દિવાલ માનવામાં આવે છે.
રાજાઓ અને સમ્રાટો
રાજસ્થાનમાં આવેલી અરવલ્લી પર્વતમાળા કુદરતી રીતે રાજસ્થાનને બે ભાગમાં વહેંચે છે. રાજસ્થાન તેની પરંપરાઓ, તેના રિવાજો, તેના ખોરાક અને વિશેષ જીવનશૈલી માટે પ્રખ્યાત છે. અહીંના લોકગીતો અને લોકનૃત્યો દરેકને ગમે છે. ઘણા રાજાઓ અને સમ્રાટોએ અહીં સદીઓ સુધી શાસન કર્યું અને તેમના દ્વારા બનાવવામાં આવેલી ઘણી ઐતિહાસિક ઈમારતો અને કિલ્લાઓ છે, જેને જોવા માટે પ્રવાસીઓ દૂર-દૂરથી આવે છે.
રાજસ્થાનની સંસ્કૃતિ
રાજસ્થાની સંસ્કૃતિ રંગબેરંગી તહેવારોની ભૂમિ છે. ખોરાક રાજસ્થાનીઓની પરંપરાઓને અનુસરે છે, જેઓ ઓછા પાણીનો ઉપયોગ કરે છે અને શાકભાજી અને માંસાહારી બંને ખોરાક લે છે. થાર રણની ભૂમિ લોકોને અનોખું આકર્ષણ આપે છે અને રાજસ્થાનીઓની જીવનશૈલી આ પ્રદેશની સાદગી અને ભવ્યતા સાથે ન્યાય કરે છે.
રાજસ્થાનની વિશેષ ગુણવત્તા
વિસ્તારની દૃષ્ટિએ રાજસ્થાન દેશનું સૌથી મોટું રાજ્ય છે, જેનું ક્ષેત્રફળ 3,42,239 ચોરસ કિલોમીટર છે. માઉન્ટ આબુ એ રાજસ્થાનનું એકમાત્ર હિલ સ્ટેશન છે, જે દરિયાની સપાટીથી 1,722 મીટરની ઉંચાઈ પર આવેલું છે. ભારતનું સૌથી મોટું રણ “થાર રણ” પણ રાજસ્થાનમાં આવેલું છે, તેનો 60% હિસ્સો રાજસ્થાનમાં છે.
રાજસ્થાનની જાણીતી ભાષા
રાજસ્થાની ભાષા મુખ્યત્વે રાજસ્થાન રાજ્યમાં બોલાય છે, પરંતુ તે ગુજરાત, હરિયાણા અને પંજાબમાં પણ બોલાય છે. પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતના બહાવલપુર અને મુલતાન વિસ્તારોમાં અને સિંધના થરપારકર જિલ્લામાં પણ રાજસ્થાની બોલાય છે.
રાજસ્થાનનો પહેરવેશ
રાજસ્થાનના લોકો મોટાભાગે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રહે છે. તેથી જ સ્ત્રીઓ ઘાગરા અને કુર્તી પહેરે છે અને પુરુષો ધોતી અને કુર્તા અને પેન્ટ પહેરે છે. અહીં દરેક જગ્યાના પોતપોતાના અલગ-અલગ પહેરવેશ હોય છે, ડ્રેસ પણ ધર્મ અને જાતિ પ્રમાણે બદલાય છે. મનુષ્યના માથા પર પહેરવામાં આવતા પાલા કપડાની જેમ તેને સાફા, પાગ, મોથરા, પગડી, ટોપી, ફાંટા વગેરે જેવા અનેક નામોથી ઓળખવામાં આવે છે.
રાજસ્થાનમાં સૌથી પ્રખ્યાત વસ્તુ
રાજસ્થાન વિશે જાણીતી વાતોઃ રાજસ્થાનમાં લાંબા સમયથી રાજપૂતોનું શાસન છે. આ રાજ્ય ભારતનું સૌથી મોટું રાજ્ય છે. જયપુરના મહેલો, ઉદયપુરના તળાવો, કોટાના કચોરી, જોધપુરના કિલ્લાઓ, બિકાનેરની સંસ્કૃતિ દુનિયાભરના લોકોને આકર્ષે છે.
રાજસ્થાનનું નૃત્ય
ઘૂમર રાજસ્થાનના સૌથી લોકપ્રિય લોકનૃત્યોમાંનું એક છે. તે શાહી પરિવાર માટે મનોરંજન તરીકે કરવામાં આવ્યું હતું. આ નૃત્યની શરૂઆત ભીલ જાતિ દ્વારા કરવામાં આવી હતી અને બાદમાં રાજપૂતો સહિત શાહી સમુદાયો દ્વારા અપનાવવામાં આવી હતી. આ હોળી, તીજ જેવા તહેવારો દરમિયાન કરવામાં આવે છે.
રાજસ્થાનનું પ્રખ્યાત શહેર
જયપુર, જેને પિંક સિટી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે ભારતના રાજસ્થાન રાજ્યની રાજધાની છે. આમેર માટે, તે જયપુર નામના પ્રાચીન રાજ્યની રાજધાની પણ હતી. આ શહેરની સ્થાપના આમેરના મહારાજા જય સિંહ II દ્વારા 1728 માં કરવામાં આવી હતી.
રાજસ્થાનનું પ્રખ્યાત ઉત્પાદન
રાજસ્થાન સુંદર અને રંગબેરંગી રત્નો માટે પ્રખ્યાત છે. તેથી અહીંની જ્વેલરી પ્રવાસીઓમાં લોકપ્રિય છે. રાજસ્થાન સુંદર અને રંગબેરંગી રત્નો માટે પ્રખ્યાત છે. તેથી અહીંની જ્વેલરી પ્રવાસીઓમાં લોકપ્રિય છે.
છેલ્લા શબ્દો
મને આશા છે કે તમને ઉપર જણાવ્યા મુજબ રાજસ્થાન રાજ્ય વિશેની માહિતી ગમી હશે. જો તમને ગમેતો તમારા મિત્રો સાથે શેર કરો, જો તમને કોઈ પ્રશ્ન હોય તો કોમેન્ટમાં ચોક્કસ પૂછો. આભાર
રાજસ્થાન વિશે વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)
રાજસ્થાનમાં કેટલા રાજ્યો આવેલા છે?
ભારતના રાજસ્થાન રાજ્યમાં 33 જિલ્લાઓ આવેલા છે.
રાજસ્થાન રાજ્ય છે?
રાજસ્થાન ભૌગોલિક રીતે 342,239 ચોરસ કિમી વિસ્તાર ધરાવતું ભારતનું સૌથી મોટું રાજ્ય છે. રાજ્ય 33 જિલ્લાઓમાં વહેંચાયેલું છે અને તેમાં નવ પ્રદેશોનો સમાવેશ થાય છે – અજમેર રાજ્ય, હડોટી, ધુંધર, ગોરવાર, શેખાવતી, મેવાડ, મારવાડ, વાગડ અને મેવાત.
બીજા રાજ્ય વિશે જાણો:
