Devbhumi Dwarka District Information in Gujarati દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લા વિશે માહિતી: દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લો એ ગુજરાતના જિલ્લાઓમાંનો એક છે, દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લો, તે ગુજરાતના દક્ષિણ પૂર્વ પ્રદેશનો છે, તેનું મુખ્ય મથક ખંભાળિયા છે, જિલ્લામાં કેટલાક નાણા વિભાગો, 4 તાલુકાઓ, 7 નગરપાલિકાઓ અને 2 વિધાનસભાઓ છે. આ મતવિસ્તાર, જે કદાચ કેટલાક સંસદીય મતવિસ્તારો હેઠળ આવે છે, તેમાં 249 ગામો અને કેટલીક ગ્રામ પંચાયતો છે.
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લા વિશે માહિતી Devbhumi Dwarka District Information in Gujaratiમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે.
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લો
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લાનો વિસ્તાર 4051 ચોરસ કિલોમીટર છે, અને 2011ની વસ્તી ગણતરી મુજબ, દેવભૂમિ દ્વારકાની વસ્તી 7,52,484 છે અને વસ્તી ગીચતા 186/km2 [વ્યક્તિ પ્રતિ ચોરસ કિલોમીટર] છે, દેવભૂમિ દ્વારકાનો સાક્ષરતા દર 6% છે. , સ્ત્રી દ્વારકા 6% છે. અહીં પુરૂષ અને સ્ત્રીનો ગુણોત્તર દર 1000 પુરૂષો દીઠ 938 સ્ત્રીઓ છે, 2001 થી 2011 વચ્ચે જિલ્લાના વસ્તી વૃદ્ધિ દર વિશે સત્તાવાર વેબસાઇટ પર કોઈ માહિતી નથી.
ભારતમાં દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લો ક્યાં આવેલો છે?
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લો ભારતના ગુજરાત રાજ્યના સૌથી પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલો છે. દેવભૂમિ ગુજરાતના દ્વારકા જિલ્લાના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલી છે. દેવભૂમિ દ્વારકા કચ્છના અખાત અને અરબી સમુદ્રના ઉત્તર-પૂર્વથી દક્ષિણ-પશ્ચિમમાં આવેલું છે. દેવભૂમિ દ્વારકા 22° 12′ ઉત્તર અને 69°38′ પૂર્વની વચ્ચે સ્થિત છે,
દેવભૂમિ દ્વારકાની દરિયાઈ સપાટીથી ઊંચાઈ જાણી શકાયું નથી, તે પહેલાથી જ દરિયાઈ સપાટીથી જોડાયેલ છે તેથી ઊંચાઈ વધુ નહીં હોય, દેવભૂમિ દ્વારકા 423 કિમી દક્ષિણે છે -ગાંધીનગર પશ્ચિમમાં રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ 47 અને 947 પર અને ભારતની રાજધાની દિલ્હીથી 1310 કિમી દક્ષિણ-પશ્ચિમમાં રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગ 27 પર આવેલું છે.
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લાના પડોશી જિલ્લાઓ
દેવભૂમિ દ્વારકા દક્ષિણ-પશ્ચિમથી પશ્ચિમમાં અરબી સમુદ્ર દ્વારા, ઉત્તર-પશ્ચિમથી ઉત્તર-પૂર્વમાં કચ્છના અખાત દ્વારા, ત્યારબાદ પૂર્વમાં જામનગર જિલ્લો અને દક્ષિણ-પૂર્વથી દક્ષિણમાં પોરબંદર જિલ્લો આવેલું છે.
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાં કેટલા તાલુકા બ્લોક અને પેટા વિભાગો આવેલા છે?
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લો વહીવટી રીતે તાલુકાઓમાં વહેંચાયેલો છે, જેને તાલુકા અથવા પેટા વિભાગો કહી શકાય, જેમાંથી 4 જિલ્લામાં છે – કલ્યાણપુર, ભાણવડ, ઓખા મંડળ, ખંભાળિયા. જિલ્લામાં 6 નગરપાલિકાઓ પણ છે.
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાં વિધાનસભા અને લોકસભા બેઠકો
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાં ખંભાળિયા અને દ્વારકા 2 વિધાનસભા મતવિસ્તારો છે અને સંસદીય મતવિસ્તારો વિશે કોઈ માહિતી નથી.
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાં કેટલા ગામો આવેલા છે?
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાં NIA ગ્રામ પંચાયત હેઠળ 249 ગામો છે.
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લાનો ઈતિહાસ
દેવભૂમિ દ્વારકાનો જિલ્લા તરીકેનો ઈતિહાસ તદ્દન નવો છે, કારણ કે તેનું જિલ્લા સ્વરૂપ માત્ર 15 ઓગસ્ટ 2013ના રોજ અસ્તિત્વમાં આવ્યું હતું અને તે જામનગર જિલ્લામાંથી કોતરવામાં આવ્યું હતું, જોકે કેટલાક ઈતિહાસકારો તેના ઈતિહાસને મહાભારત કાળ સાથે જોડે છે. ભાગવત પુરાણમાં શ્રી મડા અનુસાર, ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ જરાસંધ સાથેના યુદ્ધ દરમિયાન સલામતી માટે મથુરા શહેરની સમગ્ર વસ્તીને અહીં વસાવી હતી.
દ્વારકામાં જોવાલાયક સ્થળો
દ્વારકાધીશ મંદિર
દ્વારકાધીશ મંદિર દ્વારકાનું મુખ્ય મંદિર છે, જેનું નિર્માણ ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ દ્વારા મહાભારતના યુદ્ધ પછી ભગવાન વિશ્વકર્મા દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.
એવું કહેવાય છે કે ભગવાન કૃષ્ણે આ સ્થાન પર મંદિર બનાવવા માટે સમુદ્ર દેવતા પાસે જમીન માંગી હતી. તમને જણાવી દઈએ કે ભગવાન કૃષ્ણ દ્વારા બનાવવામાં આવેલ અસલી દ્વારકાધીશ મંદિર લાખો વર્ષ પહેલા સમુદ્રમાં ડૂબી ગયું હતું.
વર્તમાન મંદિરો ચાલુક્ય શૈલીમાં બંધાયેલા છે. જો કે, ભગવાન કૃષ્ણ ઉપરાંત, બલરામ, વાસુદેવ, રૂપમણિ અને રેવતી જેવા દેવતાઓની મૂર્તિઓ પણ મંદિરમાં સ્થાપિત છે.
આ પાંચ માળનું મંદિર ચૂનાના પથ્થર અને રેતીનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવ્યું છે. આ મંદિરમાં પ્રવેશતા પહેલા ભક્તો ગોમતી નદીમાં સ્નાન કરે છે.
રૂકમણી દેવી મંદિર
દ્વારકા શહેરમાં આવેલ રૂકમણી દેવી ખૂબ જ સુંદર પર્યટન સ્થળ છે. રુકમણી દેવી એ ભગવાન કૃષ્ણની પત્નીને સમર્પિત મંદિર છે, જે દ્વારકા શહેરથી માત્ર બે કિલોમીટર દૂર આવેલું છે.
તે દ્વારકાધીશ મંદિરથી થોડે દૂર છે, જેની પાછળની દંતકથા એ છે કે એક વખત રુકમણી દેવી મહાન ઋષિ દુર્વાસા પર ગુસ્સે થયા હતા, જેના કારણે તેમણે રૂકમણી દેવીને ભગવાન કૃષ્ણથી અલગ થવાનો શ્રાપ આપ્યો હતો.
આ જ કારણ છે કે તેમનું મંદિર દ્વારકાધીશથી દૂર આવેલું છે. આ મંદિર 12મી સદી દરમિયાન બનાવવામાં આવ્યું હતું અને તેનું સ્થાપત્ય અનોખું છે, જે અહીં આવતા પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે.
નાગેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ મંદિર
ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્ર જિલ્લામાં ગોમતી નદી અને બેટ દ્વારકા દ્વીપ વચ્ચે આવેલું નાગેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ, ભારતના 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંનું બીજું જ્યોતિર્લિંગ છે.
આ મંદિરમાં જ શિવલિંગ પથ્થરથી બનેલું અનોખું હિન્દુ સ્થાપત્ય જોઈ શકાય છે. જે દ્વારકા શીલા તરીકે પણ ઓળખાય છે.
આ શિવલિંગના પથ્થર પર નાના-નાના વર્તુળો બનાવવામાં આવ્યા છે અને તેનો આકાર ત્રણ મુખવાળા રુદ્રાક્ષ જેવો છે. મંદિરમાં ભગવાન શિવની 80 ફૂટ ઊંચી પ્રતિમા પણ સ્થાપિત છે.
અન્ય નાગેશ્વર મંદિરોથી વિપરીત, આ મંદિરમાં મૂર્તિ અને શિવલિંગ દક્ષિણ દિશામાં સ્થાપિત છે. આ મંદિરને નાગનાથ મંદિર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
ગોપી તળાવ
દ્વારકાનું બીજું મુખ્ય પ્રવાસન સ્થળ ગોપી તાલબ છે. ગોપી તાલબને ભગવાન કૃષ્ણના બાળપણની યાદગીરી માનવામાં આવે છે. ભગવાન કૃષ્ણ વૃંદાવનની અન્ય ગોપીઓ સાથે આ સ્થાન પર રાસલીલા કરતા હતા.
સુદામા પુલ
દ્વારકાનું બીજું સુંદર પર્યટન સ્થળ સુદામા સેતુ છે. આ પુલનું ઉદ્ઘાટન વર્ષ 2016માં ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી આનંદીબેન પટેલે કર્યું હતું.
આ પુલનું નામ ભગવાન કૃષ્ણના બાળપણના મિત્ર સુદામાના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. આ પૂલ પરથી પગપાળા ગોમતી નદી પાર કરી શકાય છે.
બેટ દ્વારકા
દ્વારકામાં 32 કિમીના અંતરે આવેલું BAT દ્વારકા દ્વારકાના મુખ્ય પ્રવાસી આકર્ષણોમાંનું એક છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન કૃષ્ણના બાળપણના મિત્ર સુદામા આ સ્થાન પર આવ્યા હતા અને તેમને પ્રથમ વખત મળ્યા હતા.
દ્વારકા બીચ
દ્વારકામાં સાંજ વિતાવવા માટે પ્રવાસીઓમાં દ્વારકા બીચ સૌથી સુંદર સ્થળ છે. જે સાંજના સમયે પ્રવાસીઓને ખૂબ આકર્ષે છે અને સાંજના સમયે કુદરતી નજારો જોવા જેવો છે.
ગોમતી ઘાટ
જો તમે દ્વારકામાં એક સુખદ સાંજ વિતાવવા માંગતા હોવ તો ગોમતી ઘાટની મુલાકાત લો, જે દ્વારકાના મુખ્ય પ્રવાસન સ્થળોમાંનું એક છે.
દ્વારકા જવાનો શ્રેષ્ઠ સમય કયો છે?
દ્વારકાની મુલાકાત લેવાનો આદર્શ સમય નવેમ્બરથી ફેબ્રુઆરીના અંત સુધીનો છે જ્યારે શહેરમાં તીવ્ર શિયાળો હોય છે. જો કે, જો તમે તહેવારોમાં, ખાસ કરીને દ્વારકાના ભવ્ય જન્માષ્ટમી તહેવારમાં હાજરી આપવા માંગતા હો, તો ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બર દરમિયાન શહેરની મુલાકાત લેવાની સલાહ આપવામાં આવશે.
શું દ્વારકા માટે એક દિવસ પૂરતો છે?
દ્વારકા ભારતના ગુજરાત રાજ્યમાં આવેલું એક પ્રાચીન શહેર અને તીર્થસ્થાન છે. પ્રતિષ્ઠિત દ્વારકાધીશ મંદિર વિશ્વમાં અજોડ છે. તે એક નાનું શહેર છે અને એક દિવસ સરળતાથી બીચ અને મંદિરો પર વિતાવી શકાય છે.
દ્વારકા પાણીમાં કેવી રીતે ડૂબી ગયું?
એક શિકારીએ તેમને દૂરથી હરણ સમજ્યા અને તેમના પર તીર માર્યું. જેના કારણે તેનું મોત થયું હતું. ભગવાન કૃષ્ણે પોતાના પ્રાણની આહુતિ આપતાની સાથે જ દ્વારકા નગરી દરિયામાં ડૂબી ગઈ. પુરાણો અનુસાર, દ્વારકા પૃથ્વીનો ભાગ ન હતો, કૃષ્ણે તેને સમુદ્ર દેવતા પાસેથી ઉધાર લીધો હતો.
છેલ્લા શબ્દો
મને આશા છે કે તમને ઉપર જણાવ્યા મુજબ દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લા વિશેની માહિતી ગમી હશે. જો તમને ગમે તો તમારા મિત્રો સાથે શેર કરો, જો તમને કોઈ પ્રશ્ન હોય તો કોમેન્ટમાં ચોક્કસ પૂછો. આભાર
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લા વિશે વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)
દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાં કુલ કેટલા તાલુકાઓ છે?
દેવભૂમિ દ્વારકામાં 2 પ્રાંત, 4 તાલુકા, 249 ગામો, 6 નગરપાલિકાઓ આવેલી છે. દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લો ખંભાળિયા અને દ્વારકા નામના બે પેટાવિભાગો ધરાવે છે. ખંભાળિયા પેટા-વિભાગમાં ખંભાળિયા અને ભાણવડ તાલુકાનો સમાવેશ થાય છે જ્યારે દ્વારકા પેટા-વિભાગમાં ઓખા-મંડળ અને કલ્યાણપુર તાલુકાનો સમાવેશ થાય છે.
દ્વારકામાં કેટલી સીડીઓ છે ?
આમાં ઉત્તરમાં મોક્ષનો દરવાજો અને દક્ષિણમાં સ્વર્ગનો દરવાજો છે. અહીંથી 56 સીડીઓ ચઢીને સ્વર્ગના દ્વાર દ્વારા મંદિરમાં પ્રવેશી શકાય છે. શંકરાચાર્ય દ્વારા સ્થાપિત શારદા પીઠ મંદિરની પૂર્વ દિશામાં સ્થિત છે.
બીજા જિલ્લા વિશે જાણો:
